Regenwater opvangen, infiltreren en hergebruiken ... je kan er niet omheen wanneer je bouwt of renoveert. Sinds 2023 is er een nieuwe hemelwaterverordening die de regels nu nog wat aanscherpt om problemen van wateroverlast en verdroging aan te pakken. Wat dit concreet betekent voor iedereen die (ver)bouwt en wat de voorwaarden zijn, leggen we graag uit.

Wie een vergunning aanvraagt voor het (her)aanleggen en uitbreiden van verhardingswerken maar ook voor de (her)bouw of uitbreiding van constructies, moet ervoor zorgen dat het hemelwater op eigen terrein wordt opgevangen en niet meer naar de riool stroomt.

Naast de eenvoudige ingreep met een regenwaterton om regenwater van het dak van het tuinhuis op te vangen, krijgen regenwaterputten grotere volumes: is het dak groter dan 80 m2, dan moet je een regenwaterput van minstens 7.500 liter voorzien. Bij een dak van meer dan 120 m2, is een put van minstens 10.000 liter verplicht waarbij het opgevangen regenwater maximaal hergebruikt wordt voor toepassingen waar geen drinkwaterkwaliteit voor nodig is zoals toiletspoeling, water voor de wasmachine en voor outdoorgebruik.

“Wadi” is het Arabisch woord voor een droogvallende rivierbedding maar levert ook een mooi Nederlands acroniem op. Het is de afkorting voor Water-Afvoer-Drainage-Infiltratie.

De nieuwe verordening schrijft voor dat overtollig regenwater via een wadi, ofwel ‘hemelwaterafvoer door natuurlijke infiltratie’, wordt afgevoerd. Dit is een natuurlijke verlaging in de tuin waar de overloop van de regenwaterput naartoe stroomt en zo vermijdt dat er plots of veel water in de publieke riolering terecht zou komen. Daarenboven worden op die manier de grondreserves langzaam aangevuld. Ideaal wanneer lange, droge periodes meer en meer afwisselen met veel regen op korte tijd.

Neen, in principe staat een wadi meestal droog. Enkel bij storm of uitzonderlijk regenweer houdt die het water even vast, zodat de rioleringen alles kunnen slikken. Een echte wadi is dus slechts tijdelijk gevuld met water, 24 uur na een fikse regenbui zou alle water moeten geïnfiltreerd zijn in de bodem.

Hoogteligging terrein: het ontwerp moet ervoor zorgen dat regenwater er gemakkelijk naartoe kan stromen en vervolgens geleidelijk kan infiltreren in de bodem. Een goede plek in de tuin is lager gelegen of waar het water van nature naartoe stroomt. Woon je in een hellend landschap, dan kan je het regenwater dat van hogerop komt via een drainagebuis afleiden naar je wadi in je tuin.

Grootte van de wadi: Zorg ervoor dat de bodem van de wadi licht afloopt om het water naar het laagste punt te laten stromen. Een m² met een diepte van 20 cm kan al 200 liter regenwater bufferen.De grootte van de wadi wordt bepaald door de hoeveelheid te bufferen water: gemiddeld is de grootte van de wadi 5 tot 10 % van het oppervlak dat je wilt afvoeren om het regenwater bij een felle bui op te vangen, met een infiltratieoppervlakte van minimum 4 m2 per 100 m2 aangesloten verharding. Voorbeeld: je berekent de dakoppervlakte alsof je huis een plat dak heeft. Je huis heeft een grondoppervlakte van 60 m² en een schuin dak met een regenpijp aan de voorkant en een regenpijp aan de achterkant. Er is per regenpijp dan 30 m² dak aangesloten. Bij een stortbui van 40 mm neerslag omgerekend naar m² is dit 40 liter/m². Bij een dak van 30m² stroomt er dus 1200 liter water van je dak af. Dit water moet je wadi kunnen opvangen als je alle dakgoten zou willen loskoppelen.

Afstand: zorg dat de wadi minstens 3 m van de huisgevel verwijderd ligt en minstens 2 m van grote bomen in de tuin. Uiteraard moet de wadi ook op voldoende afstand van de buren worden aangelegd. Best ook niet te ver van de regenwaterput, grote afvoerlengtes moeten een minimum verval hebben.

De mate van waterdoorlatendheid: de tuingrond moet voldoende waterdoorlatend zijn. Gebruik de “emmertest”. Graaf op verschillende plekken in je tuin een gat van 30 cm diep. Vervolgens vul je elk gat met één emmer water (10 tot 12 liter). Gebruik een timer om na te gaan hoe lang het duurt vooraleer het water in de grond gezakt is.Binnen 15 minuten: hoge waterdoorlaatbaarheid. Minder dan 60 minuten: gemiddelde doorlaatbaarheid. Meer dan 60 minuten: lage waterdoorlaatbaarheid wat eigenlijk betekent dat je tuin (of die specifieke plek) niet geschikt is voor het aanleggen van een wadi.

Natuurlijke grondwaterstand van de bodem: De grondwaterstand mag van nature niet hoger zijn dan 0,80 m onder het maaiveld, anders kan het opgevangen water niet voldoende infiltreren. Let ook op, een wadi moet boven de voorjaars (= hoogste) grondwaterstand liggen, zodat er praktisch nooit water blijft in staan, maar infiltratie altijd mogelijk is. In laag gelegen gebieden kunnen vaak geen wadi’s worden aangelegd. Idealiter ligt het maximale grondwaterpeil 1,5 m of meer onder het maaiveld.

De aard van de bodem: zandgrond is goed doorlatend, terwijl leemgrond minder snel water doorlaat. Het materiaal van de bodem is voor de waterdoorlaatbaarheid cruciaal. Tuinwerken Wout past de grond aan ifv de aard van de bodem.

Keuze beplanting: draagt bij aan een efficiënt waterbeheer, helpt bij het vasthouden van water en een betere doorworteling van de grond waardoor de bodemstructuur verbetert en op lange termijn beter doorlatend blijft. Kruiden en bloemen trekken bijen en vlinders aan, vogels komen hun dorst lessen. Planten en water in de tuin hebben een verkoelend effect op de tuin. Een wadi beplanten met aangepaste vegetatie speelt een grotere rol bij het bevorderen van de biodiversiteit. Door beplanting transformeert de wadi in een oase van leven, een groen paradijs. Tuinwerken Wout stelt planten voor die passen bij de stijl van de tuin en de wensen van de klant.

Multifunctionele inrichting: bij voldoende ruimte kan een wadi, naast de mono-functionele invulling (focus op ruimte voor water), ook multi-functioneel ingekleed worden tot een zitplek of uitvalsbasis voor spelvormen voor kinderen. Tuinwerken Wout schetst met plezier een leuk ontwerp.

Onderhoud: een wadi vereist enig onderhoud om optimaal te blijven functioneren, bijvoorbeeld een wadi met gras dient ook geverticuteerd en gemaaid te worden, afgevallen bladeren van omringende bomen moeten verwijderd worden want die laten de wadi dichtslibben. Tuinwerken Wout staat tot uw dienst om het wadi-onderhoud te verzorgen.